Geçtiğimiz yüzyılda sanayi tesisleri ciddi miktarlarda gaz ve toz partikül emisyonlarını çevreye salmışlardır. Bu miras nedeniyle günümüzde çevresi kimyasallar ile kirlenmiş birçok eski endüstriyel saha bulunmaktadır. Artan çevre bilinci ve yönetmelikler sayesinde, emisyonların ve çevreye verdiği potansiyel zararlı etkilerinin izlenmesi için yeni teknolojiler geliştirilmiştir.

NUMUNE ALMA YÖNTEMLERİ

Sabit kaynakların emisyon örneklemesi, kirleticilerin değişken doğarı gereği zorlu bir süreçtir.  Birçok bileşik solüsyonda veya katı sorbentte tutulamadan geçebilmektedir. Bunun sonucu olarak, hedef bileşiğin toplanması için örnekleme serileri belirli çözeltiler ve katı sorbentler kullanılarak optimize edilmektedir.

ANALİZ KABİLİYETLERİMİZ

Baca solüsyonları ve katı sorbentlerde analizlerin yapılması için belirli metodların kullanılması gereklidir.  ALS Çevre bölümü geniş çaplı validasyonları sonucunda ortam havası analizleri yanında sabit kaynak emisyonların analizlerinde de US EPA, ISO veya EN metodlarını kullanarak akredite analiz hizmetleri sunmaktadır. Bazı metodlarımız aşağıda özetlenmiştir.

HAVA KİRLETİCİ ANALİZ HİZMETLERİ

SABİT KAYNAKLARDA METAL EMİSYONLARI ÖRNEKLEMESİ

Metal emisyonları, izokinetik olarak baca numune alma noktasından çekilen havanın ardışık gaz yıkama şişeleri sisteminden geçirilmesi ile örneklenmektedir. Partikül maddeler ise örnekleme sondasında ve ısıtılmış filtrede toplanmaktadır.  Civa analizi dışındaki tüm metal analizleri için gerekli olan numune, bacadan çıkan gaz yükünün asitlendirilmiş hidrojen peroksit çözeltisinden geçirilmesi ile toplanır. Civa numuneleri ise gazın asitlendirilmiş potasyum permenganat çözeltisinden geçirilmesi ile toplanır. Civa analizleri AFS ile ve metal analizleri ICP-OES/MS ile yapılmaktadır.

Bu metod ile analizlenen metaller için karakteristik LOQ değerleri aşağıda belirtilmiştir.

SABİT KAYNAKLARDA SÜLFÜR DİOKSİT EMİSYONLARI ÖRNEKLEMESİ

SO₂ analizi için alınan gaz numunesi hidrojen peroksit çözeltilerinde kabarcıklı bir şekilde geçirilerek toplanır. Numuneler baryum-torin titrasyon metodu kullanılarak SO₂ miktarı hesaplanır ve mg SO₂ olarak raporlanır.

SABİT KAYNAKLARDA HCN,HCl, HF VE HALOJEN EMİSYONLARI ÖRNEKLEMESİ

Numuneler absorblama solüsyonu içeren ardışık gaz yıkama şişeleri vasıtasıyla alınır, bu proses önüne konulan bir ön filtre partikül yükünü belirlemede kullanılır. Numuneler iyon seçici elektrot (ISE), titrasyon veya iyon kromatograf (IC) kullanılarak analizlenir. Bu örnekleme metodu genellikle alüminyum dökümcüleri, güç santralleri, çelikhaneler ve gübre fabrikalarında hava kalitesi izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

SABİT KAYNAKLARDA HİDROJEN SÜLFİT EMİSYONLARI ÖRNEKLEMESİ

Numuneler, sülfirik asit/gümüş sülfat içeren solüsyon barındıran ardışık gaz yıkama şişeleri vasıtasıyla toplanır ve akabininde fotomerik olarak analizlenir. Bu metod sulfur geri kazanım tesisleri, gaz yakıt kullanan tesisler  gibi birçok tür endüstride kullanılmaktadır.

SABİT KAYNAKLARDA FENOL ÖRNEKLEMESİ

Numuneler sodyum karbonat (Na₂CO₃) çözeltisinden kabarcıklı bir şekilde geçirilerek toplanır. Numuneler,  4-aminoantipirin ile reaksiyona sokularak fotometrik olarak analizlenir.

SABİT KAYNAKLARDA AMONYAK ÖRNEKLEMESİ

Hava örnekleri, içerisinde sülfirik asit bulunan ardışık gaz yıkama şişeleri içerisinde toplanır ve sonrasında distilasyondan geçirilip fotometrik olarak analizlenir.

Not: Ardışık gaz yıkama şişelerindeki çözelti hacimleri analiz öncesinde not edilir ve ALS’nin düzenlediği raporda konsantrasyonların mg/m3 birimine çevrilebilmesi için belirtilir.

UÇUCULAR – EMİSYON VE ORTAM HAVASI

Numuneler aktif karbon içeren emici desorpsiyon tüplerden geçirilerek örneklenir. Sonrasında aktif karbon, karbon disülfit (CS₂) ile ekstrakte edilir ve numuneler GC/MS ile analizlenir.

Termal desorpsiyon tüpleri de uçucuların örneklemesi için kullanılabilir. Ekstraksiyon ise yüksek sıcaklık uygulanarak bileşiklerin salınımı yöntemine dayanılarak yapılır. 100’den fazla uçucu organik bileşik, sonrasında aynı yöntem kullanılarak (GC/MS) belirlenir.

POLİAROMATİK HİDROKARBONLAR (PAH) – EMİSYON VE ORTAM HAVASI

Numuneler, PUF veya XAD-2 reçine içeren kartuşlar kullanılarak örneklenir. Sorbent (XAD-2 veya PUF), örnekleme sonrasında organic çözücüler ile ekstrakte edilir ve çoklu katman içeren kolonlarda süzülerek temizlenir. Son ekstrakt ise HPLC veya HRGC-HRMS ile analizlenir.

POLİKLORLU BİFENİLLER (PCB) – EMİSYON VE ORTAM HAVASI

Numuneler, PUF veya XAD-2 reçine içeren kartuşlar kullanılarak örneklenir. Sorbent (XAD-2 veya PUF), örnekleme sonrasında organic çözücüler ile ekstrakte edilir ve çoklu katman içeren kolonlarda süzülerek temizlenir. Son ekstrakt ise HRGC-HRMS ile analizlenir. Metod, gösterge PCB lerin (PCB-7), kopolar PCB lerin (dioksin benzeri PCB ler) ve mono’dan deca’ya kadar olan klorlu bifeniller (Tüm 209 PCB) olan klorohomolog grupların analizi için optimize edilmiştir.

POLİKLORLU DİBENZO-P-DİOKSİNLER VE DİBENZOFURANLAR (PCDD/F) – EMİSYON VE ORTAM HAVASI

Numuneler çoğunlukla PUF veya XAD-2 reçine içeren kartuşlar kullanılarak, bazen ise glikol içeren ardışık gaz yıkama şişeleri içerisinde tutulur. Sorbent (XAD, PUF, Glikol) örnekleme sonrasında organik çözücüler ile ekstrakte edilir ve çoklu katman içeren kolonlarda süzülerek temizlenir. Son ekstrakt ise HRGC-HRMS ile analizlenir. Metod, 17 en zehirli PCDD/F bileşeninin ve tetra’dan octa’ya kadar olan klorlu dibenzo dioksinler (CDDs) ve klorlu dibenzo furanlar (CDFs) (Tüm 210 klorlu dioksinler ve furanlar)olan klorlu homolog grupların analizi için optimize edilmiştir.

TEKNİK YARDIM – ÖRNEKLEME

ALS Avrupa Çevre Bölümü, emisyon ve ortam havası örnekleme grupları ile birlikte çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu gruplara sadece analitik destek vermekle kalmayıp aynı zamanda örnekleme kimyasalları, kimyasal içeren kartuşlar, şahit kartuşlar ve örnekleme standartları da sağlamaktadır. Örnekleme serileri için gerekli olan ön temizliği yapılmış XAD-2 reçine veya PUF ile doldurulmuş kartuşlar ve lojistik çözümleri düzenli sağladığımız hizmetlerin bir parçasıdır.

Laboratuvarlar ve örnekleme gruplarının kolay bir şekilde örnekleme ekipmanı siparişi verebilecekleri bir portal oluşturulmuştur. Bu portala http://sampling.alsglobal.eu adresinden ulaşabilirsiniz.

ALS, Türkiye’de hava örneklemelerini kendi ekipleri aracılığı ile gerçekleştirerek müşterilerine hem örnekleme hem analiz hizmetini içerecek şekilde tümden bir hizmet  sunmaktadır.